Voorzitter,
We leven in een bijzondere tijd. Er gebeurt veel in Haarlem, Nederland, de wereld. Vorig jaar sprak ik bij de begroting over het jaar van hoop. Hoop op minder coronaregels en hoop op meer vrijheden. We zijn een jaar verder en er zijn helaas juist onzekerheden bijgekomen. Op het gebied van klimaat, stikstof, maar ook door mondiale instabiliteit. Dit geeft veel mensen een gevoel dat we in storm zitten die steeds onstuimiger wordt waarvan niet duidelijk is hoe lang deze nog duurt. Dit wordt nog maar eens versterkt door het feit dat de crises waar we voor staan zo divers zijn, ook al grijpen ze wel op elkaar in. Denk aan oplopende energieprijzen, hoge inflatie, asielcrisis, tekort aan woningen en sterk afnemende biodiversiteit. Het was dit jaar bijvoorbeeld niet voor niks het jaar van de Merel. Er worden elk jaar steeds minder vogels in ons land geteld, het aantal Merels is 30% afgenomen.
Al 20 jaar geen keuze maken over stikstof is ook een keuze: een keuze tegen woningbouw en tegen natuurherstel. En dan is daar natuurlijk de klimaatcrisis die, als de moeder van alle crises, om onmiddellijke actie schreeuwt. Bij de start van de klimaattop in Egypte vanmorgen sprak de voorzitter van de VN van een ‘snelweg naar de klimaathel’ waar wij ons op bevinden. Maar hij sprak ook van een rempedaal – het is nog niet te laat- maar dat betekent wel dat wij er alles aan moeten doen, juist ook lokaal, om dat rempedaal in te trappen. Het allerbelangrijkste voor GroenLinks is daarom actie! Actie om onze stad te vergroenen en verduurzamen. Actie! Om te zorgen voor ondersteuning voor elke Haarlemmer die dat nodig heeft en het tegengaan van sociale ongelijkheid. En Actie! Voor het bouwen van woningen.
Vergroenen en verduurzamen
Haarlem zet serieuze stappen op het gebied van vergroenen en verduurzamen. Wat GroenLinks betreft staat alles klaar om te gaan uitvoeren. Er is 5 miljoen extra voor vergroenen van de stad uitgetrokken. We verwachten hierbij komend jaar al de eerste zichtbare resultaten. Minder tegels, meer bomen. Minder grijs, meer groen. Minder auto's, meer verplaatsen op de stoep en fiets. Haarlem is een mooie stad, maar de ruimte is beperkt, dus dit vraagt om scherpe keuzes.
Ook de energietransitie komt op gang. Duurzame opwek, energie besparen en vooral isoleren, isoleren, maar ook isoleren. Daarbij vragen we het college Haarlemmers te helpen waar mogelijk. Met leningen om verduurzamen mogelijk te maken. Met informatie hoe huizen het beste geïsoleerd en verduurzaamd kunnen worden. En met prestatieafspraken met de Haarlemse corporaties om zo snel mogelijk de meest slecht geïsoleerde sociale huurwoningen aan te pakken. Uiteraard geeft de gemeente het goede voorbeeld en zorgt het college voor het zo spoedig mogelijk verduurzamen van ons eigen vastgoed.
Eerlijk delen
Energiearmoede en inflatie is een enorm probleem. Op de korte termijn is er hulp om de energierekening te betalen. Daarnaast wordt er volop ingezet op energiebesparende maatregelen. College, we vragen om blijvend in te zetten op voorlichting en hulp, maar blijf ook aandacht houden voor het bereiken van elke Haarlemmer die hulp nodig heeft, zowel in de lage als middeninkomens. Dat kan hulp met besparen zijn, maar ook met schulden. De extra inzet op vroegsignalering van problematische schulden vindt GroenLinks goed en ontzettend belangrijk.
Het bieden van kansen begint op school. Met een rijke schooldag bijvoorbeeld, waarbij sport, cultuur en welzijn centraal staan, maar ook met een goed ontbijt. Er is geld vanuit het Rijk beschikbaar voor scholen om dit te organiseren.
Haarlemse jongeren moeten we alle ruimte geven om te ontwikkelen en te ontdekken wie je bent en wat je wil in het leven. GroenLinks heeft daarom bij de vorige begrotingsbehandeling bijvoorbeeld nadrukkelijk een spoedige ontwikkeling van het Slachthuis bepleit en ruimere horeca openingstijden. We vinden het dan ook ronduit teleurstellend om te constateren dat op het vlak van die openingstijden nauwelijks vooruitgang is geboekt. Waarom wordt er pas 2 jaar na het aannemen van de motie 24-uurslocaties een pilot voorgesteld na zoveel rondvragen en art 32 vragen? Graag een reactie.
Woningen
Ook op het gebied van woningbouw staat alles klaar: ontwikkelvisies aangenomen, tientallen miljoenen vanuit het Rijk beschikbaar voor Oostpoort, Zuidwest, Schalkwijk, maar ook voor ontwikkeling knooppunt Haarlem Nieuw-Zuid en Europaweg tot stadstraat.
Klimaatbestendig bouwen is hierbij voor ons van het grootste belang. Ieder niet duurzaam, niet natuurinclusief en zonder zonnepanelen gebouwd huis is wat ons betreft een desinvestering.
Een kans hierbij is om het sociale te verbinden met het fysieke. Nog steeds stijgt het aantal Haarlemmers dat zich eenzaam voelt. Dat geldt voor ouderen, maar ook zeker voor jongeren. Daarom willen wij meer inzetten op collectieve voorzieningen bij nieuwbouw. Ontmoetingsplekken in de wijk kunnen eenzaamheid tegenaan en zorgen voor binding met buren. Een initiatiefvoorstel van GroenLinks, PvdA, PvdD en CDA is hiervoor in de maak.
De uitspraak van de rechter inzake stikstof vorige week is ons niet ontgaan. College, we horen graag een reflectie over de gevolgen voor Haarlem en oplossingen zoals stikstofvrij bouwen.
Afrondend
Haarlem, Nederland en de wereld zijn in beweging. Maar ook de stukken van de begroting. Ondanks dat de raad massaal tegen de motie heeft gestemd om de wethouder financien een podcast over de begroting te laten opnemen, hebben we daar toch met plezier naar geluisterd. Wat ons betreft werken we ook toe naar een begroting in één oogopslag 2.0. met meer informatie en meer infographics.
De duurzaamheidsbegroting wordt elk jaar completer en we zijn blij met het voorstel om deze door te ontwikkelen naar brede welvaart. Om de duurzaamheidsbegroting nog verder te verdiepen dienen we de motie 2 ‘Ga niet af op gevoel, maar geef een tussendoel' in samen met PvdA, D66, Cda, Actiepartij en Partij voor de dieren. Hierbij verzoeken we het college ‘om jaarlijkse CO2 reductiedoelen per transitiepad toe te voegen aan de duurzaamheidsbegroting voor de periode 2023 – 2030; en om daarbij inzichtelijk te maken welk deel door Haarlems beleid en welk deel door externe factoren wordt veroorzaakt.’
Tot zover onze eerste termijn.