Onder de noemer ‘geen mens is illegaal’ is afgelopen zaterdag in Amsterdam gedemonstreerd voor een humaan beleid jegens uitgeprocedeerde illegalen die niet terug kunnen naar hun land van herkomst,waardoor ze op straat komen te staan. Als de plannen van het kabinet doorgaan, wordt het fenomeen ‘illegale vluchteling’ strafbaar, waarvoor ze in de cel kunnen belanden. GroenLinks vindt dat geen illegaal op straat of in de cel behoort te zijn.
Situatie in Haarlem
Hoe zit dat in Haarlem? GLH heeft een aantal maanden geleden vragen gesteld aan het college. In die tijd werden de tentenkampen van uitgeprocedeerde vluchtelingen opgebroken. GLH heeft het college verzocht een aantal van hen onderdak te bieden. Het college gaf aan dat te doen.

In de praktijk was het niet nodig, omdat de Vluchtkerk in Amsterdam opvang bood aan deze groep vluchtelingen. In Haarlem richt het oecumenisch diaconaal centrum Stem in de Stad zich op dak- en thuislozen en op vluchtelingen. GLH heeft dit centrum bezocht om te horen hoe het is gesteld met vluchtelingen in Haarlem.

Lunch met vluchtelingen in Haarlem
Op 21 maart organiseerde Stem in de Stad, evenals als organisaties in andere steden, een lunch om aandacht te vragen voor de situatie van illegale vluchtelingen in Nederland. Raadsleden die gehoor hadden gegeven aan de uitnodiging van Stem in de Stad (PvdA, CDA , Actiepartij en GLH)  gingen tijdens de lunch in gesprek met vijf vluchtelingen. En het is echt anders om óver vluchtelingen te praten dan, zoals nu, mét hen te praten. Het is confronterend te horen hoe zij leven en overleven, hoe de psychische druk is in het hele proces, hoe moeilijk het is basiszorg te ontvangen. Eigenlijk hoor je hoe het is om statenloos te zijn. Dit abstracte begrip kreeg door de verhalen van de vluchtelingen vorm en een gevoel.

Een paar verhalen
Twee vluchtelingen zijn uitgeprocedeerd, maar kunnen ook niet terug naar hun land van herkomst, omdat ze niet over de juiste papieren beschikken. Zij voorzien in een eigen onderhoud door de Straatkrant te verkopen. Met het geld lukt hen om (illegaal) een kamer te huren. Als illegaliteit strafbaar wordt gesteld, kunnen zij ieder moment opgepakt worden en in de cel worden gezet. Dit betekent dat het moeilijker wordt om geld te verdienen, omdat ze bij de verkoop van de Straatkrant ieder moment opgepakt kunnen worden. Zonder dit beetje inkomen wordt overleven nog moeilijker. Komt nog bij, dat de persoon die hen een kamer verhuurt of op andere manier helpt, ook strafbaar is.
Een andere vluchteling heeft behoefte aan psychische hulp, maar de GGZ mag pas hulp bieden als de situatie escaleert. Het klinkt heel tegenstrijdig: wacht lang genoeg tot een vluchteling helemaal doordraait en biedt dan hulp. Door eerder hulp te geven kan je immers voorkomen dat de situatie escaleert.

Rol lokale politiek
Het gaat over mensen met rechten en plichten. Maar als statenloze vluchteling heb je weinig rechten. In die zin was de lunch confronterend, maar ook goed. Het is lastig om als lokaal politicus invloed uit te oefenen op dit proces dat de Haarlem overstijgt . Gelukkig heeft onze landelijke partij hier veel aandacht voor. En in Haarlem blijft GLH nauw contact houden met organisaties als Stem in de Stad en zullen wij voor zover mogelijk aandacht blijven vragen voor opvang van deze groep vluchtelingen.

Cora-Yfke Sikkema