Deze week vinden de besprekingen plaats van de Kadernota. In haar beschouwing maakte fractievoorzitter Cora Yfke Sikkema duidelijk dat de belangrijke waarden voor GroenLinks liggen bij Sociaal en Duurzaam. Zie de integrale tekst (4 A4tjes) hierna.
Samen met de andere coalitiepartijen is een verzamelamendement onderhandeld waarin o.a. het volgens GLH slechte voorstel ‘de kwijtscheldingregeling voor minima van 100% naar 80%’ teniet wordt gedaan. De meeste oppositiepartijen dienen het verzamelamendement mede in. Als bij een simpel ballet is dat te beschouwen als een toenadering (aantrekken) van de dansers. In de politieke Kadernotadans wordt ook afgestoten. De VVD neemt de Kadernota van het College (m.n. van haar VVD wethouder van financiën) fel onder vuur én wethouder van Doorn inzake het geld voor de verbreding Waarderweg. De VVD wil de, in het verzamelamendement geringere verhoging van de OZB-heffing, graag als haar exclusieve trofee zien, alsof het al verkiezingen zijn.

Inbreng Cora Yfke tijdens Kadernota


Met deze kadernota bespreken we de begroting voor de komende jaren. Dat is een lastige klus in deze economische moeilijke tijd. We zien de gevolgen van de recessie steeds meer om ons heen: mensen die hun baan verliezen, moeilijk rond kunnen komen en soms zelfs hun huis niet meer kunnen betalen.
Ook de gemeente ondervindt de gevolgen van de recessie: er komt minder geld vanuit het Rijk naar de gemeente. We moeten bezuinigen. En dat doen we al vanaf de start van deze coalitie. De bezuiniging van 35 miljoen bleek niet genoeg en is aangevuld met 2x 8 mln. Dat is geen kattenpis. In deze Kadernota zien we dat het steeds moeilijker wordt de bezuinigingen in te vullen, maar het college doet een dappere poging.

GLH begrijpt dat de gemeente o.a. via extra inkomsten de stad mooi, sociaal en duurzaam wil houden. Aan de andere kant mag de verhoging van inkomsten niet het gevolg zijn van slechte bedrijfsvoering bij de gemeente.
In kadernota staat dat flink geïnvesteerd moet worden in de ambtelijke organisatie. Wij begrijpen dat met een kleinere gemeentelijke organisatie geïnvesteerd moet worden in kwaliteit. Dat dat geld kost. Ook begrijpen wij dat digitalisering een belangrijke investering is. Maar we vinden het erg moeilijk uit te leggen dat we hier zoveel geld aan blijven uitgeven, terwijl we op veel andere vlakken het mes er keihard in zetten: jaarlijks 8 ton extra om ICT op orde te krijgen. College, hoe legt u dat uit aan de stad, we hebben de laatste jaren immers al miljoenen in ICT gestopt! En blijft het bij dit bedrag of kunnen we nog meer verzoeken verwachten?
 
Voor GLH is het belangrijk om in deze lastige tijden niet alleen aandacht te hebben voor het op orde krijgen van de financiën, maar vooral ook oog te houden voor de gevolgen van voorstellen voor de Haarlemmers en voor de stad. Het zal u niet verbazen dat wij ons hierbij focussen op duurzaamheid en sociaal beleid.

Duurzaamheid

GLH heeft vanaf de start van dit college ingezet op duurzaam beleid en we zien daar goede voorbeelden van. Zo is vandaag een bijenvolk geplaatst op het dak van ons stadhuis, onderdeel van het convenant bij-vriendelijk handelen dat Haarlem heeft ondertekend. Een mooi voorbeeld van duurzaam beleid gericht op de langere termijn. Dat vereist nu investeringen, maar die laten zich op langere termijn terugbetalen. Niet alleen in euro’s, maar ook in het leefbaar houden van de stad, via schonere lucht en lagere CO2 uitstoot. Of bij het bijenvolk: goed voor de voedselproductiviteit en biodiversiteit. Met oog op de toekomst dus! Vier punten m.b.t. duurzaamheid.

Duurzaam afvalbeheer

Wij hadden graag gezien dat het voordeel van de goedkopere afvalverbranding geïnvesteerd wordt in duurzaam afvalbeheer. Dat vergt een investering, maar levert op termijn geld op, ook voor de burgers! De afvalstoffenheffing gaat dan immers omlaag. Dat wordt in de Kadernota onmogelijk gemaakt omdat de woonlasten niet verder omhoog mogen gaan. Komt nog bij dat we sowieso extra geld kwijt zijn, omdat Haarlemmers maar 37% van hun afval scheiden, terwijl de norm van het Rijk 42% is. Omdat wij de norm niet halen, krijgen we minder geld van het Rijk. Kortom, zowel financieel als op duurzaam gebied slaan we hiermee de plank mis. Wij hebben begrepen dat momenteel wordt uitgezocht hoe het verduurzamen van afvalbeheer toch vorm kan krijgen in Haarlem. College, wij verwachten dat er voor de begroting een voorstel ligt met financiële onderbouwing. Onze vraag is aan u hoe reëel u de kans acht dat het Haarlem lukt afval meer te scheiden?

Duurzaam inkoopbeleid

Wij zijn blij dat het college het duurzame inkoopbeleid niet loslaat: Per aanbesteding wordt bekeken welke duurzame oplossingen beschikbaar zijn. Kijken naar beschikbaarheid is natuurlijk wat anders dan er echt naar handelen. Wij gaan er vanuit dat geld niet het enige uitgangspunt is bij de keuze.  Onze voorkeur is om dan minder inkopen te doen, maar vooral wel duurzaam. Wij vragen het college of u dit uitgangspunt ondersteunt en ook in de praktijk brengt.
 
Duurzaamheidscentrum

Ten derde het duurzaamheidscentrum: wij hopen dat het college ruim voor de begroting met een voorstel komt om vorm te geven aan dit centrum. Het gaat niet alleen om bewustwordingsacties, bijvoorbeeld over de meerwaarde van ‘auto delen’, maar ook om het uitwisselen van projectervaringen van Haarlemmers, ondernemers, wijkinitiatieven, bijvoorbeeld over stadslandbouw op plaatsen waar woningbouw stagneert. Een broedplaats op het gebied van duurzaamheid. Een ideaal van GLH!

Motie Dakgroen moet je doen

Gezien de beperkte middelen hebben wij één motie opgesteld die leidt tot meer duurzaamheid in de stad en waarin wij een rol van de gemeente vragen.
Het gaat om de motie ‘Dakgroen moet je doen’. Dakgroen is goed voor de gemeente (het verbetert de afwatering en vergroent de stad; wie wil dat nou niet?!) en voor de Haarlemmers (minder stookkosten en betere isolatie van hun woning). Dat zijn twee vliegen in één klap. Wij vragen de gemeente om vóór de begroting met een voorstel te komen om dakgroen in Haarlem te stimuleren. Hierbij hopen wij op een goede financiële onderbouwing waarbij de baten van dakgroen ook in kaart worden gebracht. Als we optimistisch zijn, kan dakgroen de afwatering zoveel doen verbeteren dat minder dan 5 bergbezinkbassins nodig zijn, wat veel geld oplevert!

Sociaal beleid

Hier ga ik eerst in op twee punten die GLH niet sociaal vindt. Daarna sta ik stil bij de sociale transities, de subsidies en WMO reserve.
Wij vinden dat de Kadernota en Bestuursrapportage (Berap) een paar keuzes voorstelt die niet sociaal zijn. Ten eerste het verlagen van de kwijtschelding van heffingen. Voor GLH is het onbespreekbaar deze kwijtschelding terug te brengen tot 80%. U heeft allen kunnen lezen dat dit 60 euro op jaarbasis betekent. Mensen die kwijtschelding krijgen hebben het niet bepaald breed en voor hen is 60 euro een enorm bedrag. Veel meer dan voor een huishouden dat in staat is te wonen in een woning van 8 ton en dat met deze Kadernota er 54 euro op achteruit gaat.
In feite staat in de Kadernota dat mensen met een minimum inkomen 60 euro extra moeten betalen zodat de lasten van huiseigenaren niet (verder) omhoog hoeven te gaan. Dat is volgens ons de omgekeerde wereld. Wij dienen daarom met liefde het amendement mede in om deze weeffout te herstellen. Met als uiteindelijk doel de totale woonlasten niet te verhogen, zoals afgesproken in het coalitieakkoord.
Een ander punt dat haaks staat op het coalitieakkoord is het voorstel in de Berap om de garantietoeslag eenoudergezinnen uit de bijzondere bijstand af te schaffen. Wij dienen uiteraard het amendement mede in dat vraagt om dit besluit terug te draaien.

Sociale transities

Wij vinden het prettig dat in de Kadernota apart aandacht is besteed aan de sociale transities die er vanaf 2015 aan komen. Er is nog veel onduidelijkheid over de financiën, het is een black box. We denken redelijk grip te hebben op het proces, maar het kan nog alle kanten opvliegen. We weten niet of rijksbudget voldoende is als werkbudget. GLH maakt zich daar grote zorgen over, omdat we daardoor geen idee hebben of we de kosten kunnen beheersen en de bezuinigingen realistisch zijn. We hopen daar meer zicht op te hebben bij de begrotingsbehandeling.

Subsidies

We waren het niet eens met de manier waarop het college de afbouw van subsidies gebruikt om zich voor te kunnen bereiden op de nieuwe ontwikkelingen die op ons af komen. Dat is uitgebreid besproken in de commissie en we zijn blij met het alternatief dat er nu ligt en is verwoord in een amendement.
Wel willen wij onze zorgen uiten over de gevolgen van de veranderingen voor de kleinere organisaties en hun vaak wijkgerichte benadering.
We kunnen wat dat betreft al lessen leren van het veranderend beleid m.b.t. de zelforganisaties: sinds die verandering hebben 11 van de 20 organisaties hun huur opgezegd bij de Pletterij, omdat het niet meer betaalbaar is. Een aantal van deze clubs is zelfs helemaal opgeheven. Daarmee is de mogelijkheid tot kruisbestuiving tussen deze kleine clubs verkleind. Verder blijkt dat het voor de zelforganisaties moeilijk is geld te krijgen uit de paar fondsen die onze stad kent. Zij moeten met hun aanvragen concurreren met de grote, professionele organisaties. Slechts een paar projecten zijn gehonoreerd waarmee je de kracht van deze zelforganisaties ziet afbrokkelen. Daar maken wij ons ernstige zorgen over. Deze ervaringen met zelforganisaties geven een slecht signaal af en kunnen een voorbode zijn voor de kleine wijkgerichte organisaties. Wij vrezen daarmee voor de afname van het welzijn van de inwoners in Haarlem. Voor de goede orde, GLH is vóór hervorming van de subsidiesystematiek! Wel willen wij dat de goede zaken behouden blijven, ook die van de zelforganisaties en wijkgerichte organisaties. Wij horen graag een reactie van het college over onze zorgen hierover.

WMO reserve

De WMO reserve behouden wij het liefst waar de reserve voor bedoeld is: als buffer voor situaties waarbij extra beroep wordt gedaan op voorzieningen. We snappen dat zoveel mogelijk potjes ingezet moeten worden ter voorbereiding op de sociale transities. En zolang het gaat om een investering binnen het sociale domein, kunnen wij daar met gezonde weerstand in meestemmen. Twee vragen:
1.      In de Berap lezen we dat meer gebruik wordt gemaakt van collectief vervoer. Er wordt gesuggereerd dat de WMO reserve wellicht niet volstaat. Hoe reëel is het dan de WMO reserve in te zetten voor de voorbereidingen op de transitie?
2.      U geeft aan dat de gelden die beschikbaar komen doordat andere partners meefinancieren of door het schrappen van taken, terugvloeien naar de algemene reserve. Waarom kiest u hiervoor? Wij zien liever dat u dit geld inzet voor het enorme proces dat gepaard gaat met de transities. Zoals gezegd denken wij dat we alle centen hard nodig hebben.

Tot slot

Dit is de laatste Kadernota van deze coalitie, hoewel dit voor mij enigszins als de eerste kadernota voelt. De nadruk ligt bij een Kadernota op de financiën, want de begroting moet uiteraard op orde zijn. Maar dat zegt nog niks over de kwaliteit van je samenleving. Uiteindelijk gaat het erom dat Haarlem een prettige en duurzame stad is om in te wonen. Een stad waar mensen bovendien genoeg kansen krijgen zich te ontplooien en in te zetten voor de stad. Ondanks de crisis is Haarlem een heerlijke stad om in te wonen. Dat willen we behouden. Met die gedachte in het achterhoofd dienen we bovengenoemde amendementen en motie mede in.
 
Cora-Yfke Sikkema
Fractievoorzitter GLH