Vanaf januari 2025 wordt de financiering voor basisvaardigheden afgeschaft, wat een schokkende beslissing is gezien de al zorgwekkende daling van lees- en rekenvaardigheden onder onze leerlingen. Dit besluit is een klap in het gezicht van onderwijsprofessionals en kinderen die het al moeilijk hebben. In de praktijk zie ik dagelijks (vanwege mijn werkzaamheden op een Haarlemse basisschool) hoe mijn collega’s van kwart over zeven 's ochtends tot zes uur 's avonds zonder pauze hard werken om voor bijna elke leerling een eigen leerlijn bij te houden. Veel kinderen in groep 5 hebben bijvoorbeeld een reken- en leesniveau van midden groep 4. Dit komt niet doordat ze niet kunnen functioneren op het niveau van hun klas, maar door frequente wisselingen van leerkrachten, lesuitval en problematische thuissituaties. Ouders hebben vaak niet de middelen om de ontwikkeling van hun kinderen adequaat te ondersteunen.
De afschaffing van de functiemixgelden voor de Randstad is een andere verontrustende maatregel. Dit betekent dat scholen met de grootste tekorten – vaak de scholen die het hardst worden getroffen door personeelstekorten – nog verder worden uitgekleed. Dit besluit vormt een directe aanval op de kwaliteit van ons onderwijs.
Het is werkelijk absurd dat er wordt gesproken over bonussen voor extra werkdagen, terwijl mijn collega’s, die al jarenlang vier of vijf dagen per week keihard werken, deze niet ontvangen. Dit plan zal ongetwijfeld leiden tot meer frustratie en onvrede onder leraren. Hoewel snipperdagen wellicht een goed idee lijken, ligt het probleem veel dieper. De basisvoorwaarden voor docenten moeten eerst op orde zijn, zoals klassengroottes, een volledige reiskostenvergoeding, automatisch lidmaatschap van een vakbond en gratis toegang tot vakliteratuur. Bonussen en dure zzp'ers zijn slechts lapmiddelen die de kern van de problemen niet aanpakken en de beroepsgroep verder onder druk zetten.
De situatie is al ernstig: het tekort aan leerkrachten en schoolleiders leidt tot lessen die worden afgezegd en veroorzaakt een druk die de kwaliteit van ons onderwijs ondermijnt. Dit tekort is ongelijk verdeeld en vooral voelbaar op scholen met een uitdagende leerlingenpopulatie en in het speciaal onderwijs. Afgelopen jaar hadden we op elke school te maken met drie tot vier uitvallers. Het was triest om te zien hoe groep 8-klassen van vijf dagen onderwijs teruggingen naar vier dagen, met frequente wisselingen van leerkrachten, intern begeleiders en invalkrachten. Dit leidde tot onregelmatige lessen en vaak vrije middagen. Veel scholen startten met een tekort van twee tot drie fulltime leerkrachten en zetten ondersteuners in om de kinderen toch op school te houden. Voor kinderen in kansarme wijken heeft de tijd na school vaak weinig inhoud. Scholen vinden het belangrijk dat kinderen, zelfs onder de begeleiding van onbevoegde leerkrachten, op school effectiever en rijker onderwijs ontvangen, met taal, rekenen, creativiteit, sport en andere waardevolle lessen.
Daarnaast zorgt dit alles voor een enorme werkbelasting en overlast voor leerkrachten die drie dagen per week werken, maar verantwoordelijk zijn voor de taken van vijf dagen omdat hun collega is uitgevallen. Naast hun reguliere werkzaamheden moeten zij ook de taken van onbevoegd personeel overnemen, zoals het voorbereiden van les- en dagprogramma's, het bedenken van huiswerk, het afnemen, nakijken en invoeren van toetsen, het voeren van oudergesprekken en het bijhouden van leerlijnen van individuele leerlingen, en nog veel meer.
GroenLinks heeft haar bezorgdheid geuit over de bezuinigingen en pleit voor substantiële investeringen in het onderwijs. Wij roepen op tot een eerlijker onderwijssysteem, waarbij gelijke kansen voor elke leerling centraal staan.
GroenLinks zet zich met volle overtuiging in voor het vergroten van onderwijskansen voor alle leerlingen en het verminderen van ongelijkheid. Het is een opluchting dat wij in Haarlem een bijdrage kunnen leveren aan de toekomst van jonge generaties door concrete plannen te realiseren, zoals gezonde schoolmaaltijden die het welzijn en de leerprestaties van leerlingen bevorderen, en het vergroten van de toegankelijkheid tot sport en cultuur. Ook de aanpak van menstruatiearmoede staat hoog op de agenda. Sinds maart 2022, in samenwerking met het Armoedefonds, hebben we 25 locaties in Haarlem van gratis menstruatieproducten voorzien, waaronder het Haarlem College, bibliotheken en sociale wijkteams. Dit is een probleem waar veel jongeren dagelijks mee te maken hebben.
In de komende periode zullen wij ons inzetten om het beroep van leraar zichtbaarder te maken binnen de stad en huiswerkbegeleiding toegankelijker te maken. Ouders die dure huiswerkbegeleiding kunnen bekostigen, merken dat hun kinderen weinig last hebben van lesuitval en het lerarentekort, dankzij intensieve begeleiding en privélessen. Kinderen uit sociaal-economisch zwakkere wijken worden daarentegen hard getroffen, wat leidt tot grotere ongelijkheid en ongelijke onderwijskansen. Wij beschouwen de Familieschool Amsterdam als een waardevolle inspiratiebron. Dit initiatief helpt gezinnen in armoede, die de weg naar hulp niet weten te vinden, en vergemakkelijkt de toegang tot passende zorg en onderwijs, zoals jeugdzorg, logopedie, fysiotherapie, schuldhulpverlening en jeugdsportfondsen.
Onderwijs is geen voorrecht, maar een fundamenteel recht dat elk kind toekomt. Het onderwijssysteem moet een baken van gelijkheid zijn, waarin ieder kind de kans krijgt te groeien en excelleren. Wij zullen ons onverminderd blijven inzetten om gelijke kansen voor elke leerling te vergroten en waarborgen.