GroenLinks, zowel landelijk en lokaal, pleit al jaren voor de invoering van een referendum.

Daar zijn democratische argumenten voor, als volksvertegenwoordigers moeten we mogelijk maken dat ook het “volk” rechtstreeks aan ons kenbaar kan maken wat ze van bepaalde belangrijke en algemeen spelende kwesties denkt. Alleen in bijzondere gevallen dus en niet voor elk wissewasje. Parlement en gemeenteraad hebben immers een mandaat van de kiezer om namens hen te handelen. Vandaar dat er drempels zijn ingebouwd.

De belangrijkste drempel is dat een referendum niet algemeen bindend kan zijn en dus ook niet correctief in de zin dat genomen besluiten teruggedraaid worden. Daarvoor is een grondwetswijziging nodig, waarvoor momenteel GroenLinks en de PvdA in de Tweede Kamer een wetsvoorstel voorbereiden. Wij willen wèl een correctief referendum! Ook is het duidelijk dat je geen referendum kan houden over bijvoorbeeld belastingen…
 

De gemeenteraad van Haarlem heeft 12 maart  de lokale referendumverordening vastgesteld.

Een Haarlems referendum wordt ingesteld na een inleidend verzoek waarvoor 400 handtekeningen nodig zijn. De burgemeester kan dan kijken of aan de voorwaarden voldaan is. Vervolgens moeten de aanvragers 4000 handtekeningen verzamelen om te zorgen dat het referendum definitief gehouden wordt.  Een minimale opkomt van 30% van de stemgerechtigden is noodzakelijk om het referendum geldig te maken. De uitslag vormt een zwaarwegend advies voor de gemeenteraad, die natuurlijk wel heel belangrijke redenen moet hebben om de uitslag naast zich neer te leggen.
 

Een linkse meerderheid in de raad, mogelijk gemaakt door GroenLinks, heeft het referendum nog wat aangescherpt doordat nu ook 16- en 17-jarigen mogen meestemmen. Ook kan het referendum gaan over al genomen besluiten. Het lijkt daamee toch correctief maar dat is niet zo. Het niet bindend karakter blijft bestaan doordat de gemeenteraad het besluit in principe naast zich neer kan leggen. Een referendum gaat over een raadsbesluit, een voorgenomen raadsbesluit of over een ander onderwerp dat de hele stad aangaat.
 

Voor elk referendum wordt er een onafhankelijke commissie benoemd die moet zorgen dat alles rechtvaardig en objectief verloopt. Ook is er geld voor voor- en tegenstanders in de stad waarmee zij campagne kunnen voeren. Dat is om ervoor te zorgen dat niet alleen een groep belanghebbenden met veel geld de meningen in de stad zal gaan beïnvloeden, maar ook  mensen of groepen die een andere mening zijn toegedaan en die misschien minder over budget beschikken.
 

Door de aanscherping van het B&W voorstel door de gemeenteraad moeten er nog wat technische wijzigingen worden aangebracht, maar zodra de verordening in de Stadskrant is gepubliceerd is de Haarlemse referendumverordening van kracht.

Lukas Mulder