Inhoudelijke verschillen

Beide partijen lijken qua verkiezingsprogramma bijzonder veel op elkaar en vooral bij jongeren spelen de traditionele verschillen nauwelijks. Maar qua invulling van het verkiezingsprogramma zijn er wel degelijk karakteristieke thema's te onderscheiden. Denk hierbij bij de PvdA aan wonen, werk, zorg en vertegenwoordiging van de arbeider en bij GroenLinks aan de inzet voor klimaat, diversiteit en de sexestrijd. GroenLinks staat ook meer bekend als een actiepartij en de PvdA als bestuurspartij. Soms kan dit leiden tot wrijving in de commissies, maar zonder wrijving geen glans. De verschillen tussen de partijen zijn vaak complementair en zorgen voor een hoger niveau bij de besluitvorming. Je haalt elkaar op die manier ook uit de eigen bubbel. Desalniettemin zijn er ook praktijkvoorbeelden waarbij de partijen recht tegenover elkaar komen te staan, met name in het fysieke domein. Als er bij een ruimteclaim gekozen moet worden tussen een boom of een huis, zal GroenLinks eerder voor het eerste en de PvdA eerder voor het laatste kiezen. Qua budgetverdeling zijn de partijen het vaak eens over deze thema's maar als de fysieke ruimte in het geding is zien we dat er toch andere keuzes gemaakt worden.

Culturele verschillen

De PvdA staat te boek als een formelere partij dan GroenLinks. Het verenigingsleven leeft meer bij de PvdA. Binnen de partij zijn diverse clubs actief en er is historisch gezien een duidelijke verbinding met de vakbonden en met het socialistische gedachtegoed. GroenLinks daarentegen kent minder vaste structuren en is wat flexibeler in de uitvoering terwijl ze op het niveau van principes dan juist weer wel duidelijk standvastiger zijn. PvdA kiest dan eerder voor haalbaarheid waar GroenLinks eerder vasthoudt aan idealen (wat ook uitgelegd kan worden als losstaan van de realiteit). We zien (wellicht daardoor) in het algemeen dat PvdA iets minder jonge kiezers en partijleden trekt. In de praktijk zien we in de gemeenteraad ook meer moties tegen fractieleden of wethouders binnen de PvdA. De fractiediscipline lijkt wat dat betreft duidelijker dwingender dan bij GroenLinks bij wie identificatie met de partij thema's meer de boventoon voert dan identificatie met partijprocessen. We zien ook dat de PvdA meer waarde hecht aan historie en GroenLinks meer aan actualiteit. Maar net als bij de inhoudelijke verschillen kunnen we de culturele verschillen ook als complementair zien wat bij een verdergaande samenwerking een sterker geheel kan opleveren. We zien opnieuw ook dat de verschillen veel minder spelen onder jonge leden en die hebben uiteindelijk de toekomst.

Voor- en nadelen in aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen

In de aanloop naar de verkiezingen heeft samenwerking vooral veel voordelen. Samen campagne voeren vergroot de zichtbaarheid op straat omdat je samen meer mensen op de been hebt en het wordt door de kiezers ook beter begrepen omdat de partijen landelijk en provinciaal al als samenwerkende partijen veel in het nieuws zijn geweest. Er zijn ook budgettaire en organisatorische schaalvoordelen te onderkennen omdat enerzijds eenmalige kosten zoals locatiehuur bij gedeelde evenementen door beide partijen gedragen kunnen worden en anderzijds omdat coördinatie van evenementen door beide partijen gedaan kan worden. Campagne voeren als één links blok heeft ook het effect dat het strategische stemmers aantrekt en dat je geen concurrent meer bent van elkaar voor de stem van de kiezer. Tegelijk kan het ook betekenen dat partijen op de flanken juist groeien omdat kiezers hun principes in een brede partij ondergesneeuwd zien worden. Op het niveau van de gemeenteraad kan een dusdanig grote beweging positief werken op het aantrekken van nieuwe fractieleden en een gezamenlijke fractie biedt ook betere loopbaanperspectieven voor fractieleden met landelijke potentie en ambitie, al moet ook aangetekend worden dat het fractieleden kan kosten die minder heil zien in verdergaande samenwerking en zich dan niet opnieuw verkiesbaar stellen. Wat ook verwacht wordt is dat het proces van samenwerking zal leiden tot betere verstandhouding en uiteindelijk zal een bredere partij ook betekenen dat er meer expertise binnen een partij is. Tegelijk is het zo dat een brede partij zich qua thematiek minder goed kan onderscheiden omdat er meer consensus gezocht zal moeten worden en wellicht kan een bredere partij ook leiden tot minder individuele verantwoordelijkheid omdat er dan meer personen zijn die verantwoordelijkheid kunnen nemen waardoor individuen zich minder snel geroepen voelen. Tenslotte is gemeentelijke samenwerking, waar GroenLinks en PvdA relatief veel groter zijn en waar het echt gaat over waar de accenten van het programma liggen, minder voor de hand liggend dan provinciaal of landelijk, waar het strategisch belang groter is. En kun je je als raadslid nog voldoende profileren mocht verdergaande samenwerking door de leden besloten worden terwijl je de huidige termijn nog af moet maken? Pak je elkaar dan bijvoorbeeld minder hard aan?

Voor- en nadelen als de nieuwe gemeenteraad uiteindelijk geïnstalleerd is

Ook na de verkiezingen wordt er meerwaarde gezien in een groot links blok met een heldere visie voor de stad die uiteindelijk tot meer concrete resultaten zal moeten gaan leiden. Het betekent concreet echter ook dat er minder spreektijd komt voor specifieke PvdA of GroenLinks thema's omdat spreektijd niet altijd naar zetels maar ook vaak per partij verdeeld wordt. Minder spreektijd betekent dan weer meer afstand tot de portefeuilles. Een positieve verwachting die dit kan compenseren is dat verdere samenwerking tot minder werkdruk zal leiden omdat alle thema's die binnen de gemeente spelen dan over meer fractieleden verdeeld kunnen worden. Hierdoor kan achter de schermen spreektijd en portefeuillebeheer beter worden voorbereid omdat er meer ruimte is voor verdieping en meer gebruikgemaakt kan worden van expertise binnen de partij. Verwacht wordt dat er met een bredere partij ook meer lijnen onderhouden kunnen worden met de achterban en de organisaties binnen de stad. Een verdergaande samenwerking betekent tegelijkertijd ook dat er meer overlegd moet worden om tot afspraken te komen. Voordeel is dat deze afspraken dan eerder vooraf dan tijdens de coalitievorming gemaakt worden waardoor de kiezer uiteindelijk beter weet waarvoor ze stemt.