1.Inleiding
De tijd dat we volop konden blijven consumeren is voorbij. Het is inmiddels voor
iedereen zichtbaar en voelbaar wat de gevolgen zijn van ons gedrag. We horen en lezen
dagelijks in het nieuws over extreme weersomstandigheden, over het uitsterven van
diersoorten en de vervuiling van water en lucht. Het is voor de meesten dan ook
inmiddels duidelijk dat het anders moet: minder, schoner en milieuvriendelijker.
Maar veranderen is moeilijk en kost inspanning. Helemaal als je niet weet waarom of als
je het gevoel hebt dat je keuzemogelijkheden worden ontnomen. Veranderen gaat dus
niet vanzelf: het begint bij bewustwording. De coronapandemie heeft ons laten zien dat
we, wanneer wij de urgentie begrijpen en voelen, tot grote dingen in staat zijn. Maar niet
alleen bewustwording is belangrijk, ook handelingsperspectief: wat kan je als
Haarlemmer doen? Hoe wordt een Haarlemmer deel van de oplossing in plaats van deel
van het probleem? En wat is de rol van de Gemeente Haarlem hierbij?
Duurzamer wonen, werken, reizen en ontspannen vraagt om verandering. Soms vraagt
de verandering een hoge eenmalige investering. Soms vraagt een verandering het
creëren van andere gewoontes. Veel Haarlemmers vinden dat we duurzamer moeten
leven, maar ernaar handelen is lastiger.
Onderzoek van de Universiteit van Utrecht en de TU Delft heeft laten zien dat 75% van
de Nederlanders een ambitieuzer klimaatbeleid steunt als er aan vier voorwaarden
wordt voldaan:
- Klimaatmaatregelen die de persoonlijke levenssfeer van burgers direct raken zijn pas
acceptabel als andere maatregelen zichtbaar maximaal zijn toegepast en de
overheid een streng beleid voert tegen grote vervuilende sectoren; - Bescherm lage inkomens en voorkom dat de kloof tussen arm en rijk groter wordt;
- De vervuiler moet betalen;
- De baten van een maatregel moeten hoger zijn dan de kosten en er mag geen beter
alternatief zijn.
Dit zijn voor GroenLinks Haarlem de uitgangpunten voor een groener en duurzamer
beleid dat werkt voor alle Haarlemmers, want alleen samen kunnen we de broodnodige
veranderingen uitvoeren. Belangrijk vinden wij dat Haarlemmers hier ook zelf over mee
kunnen beslissen en dat hun initiatieven waar mogelijk ondersteund worden door de
gemeente.
De maatregelen die GroenLinks Haarlem voorstelt zijn daarom groen én sociaal. We
stellen de gezondheid, de veiligheid en het welzijn van Haarlemmers voorop. We
beschermen onze flora en fauna en breiden het groen in Haarlem uit. We kiezen voor
slimme en innovatieve oplossingen: voor het besparen en opwekken van energie, voor
het klimaatbestendig maken van onze omgeving, het bereikbaar maken en houden van
de stad, en voor het vergroenen van de Haarlemse stadseconomie. We zorgen ervoor
dat iedereen mee kan doen: mensen met of zonder een eigen woning, bewoners van
alle buurten en wijken, ondernemers, bedrijven, en natuurlijk de gemeente zelf. We
vragen iedereen om mee te denken en mee te beslissen. En we zorgen ervoor dat we
alle plannen, en de resultaten daarvan, monitoren zodat we onze voortgang meetbaar
maken. Het resultaat van maatregelen moet ‘klimaatpositief’ zijn. Hiermee bedoelen we
dat iedereen ernaar moet streven om meer broeikasgassen uit de lucht te halen, dan uit
te stoten. Positief heeft nog een andere dimensie: het gaat uit van kansen,
mogelijkheden, hoop en kracht, want falen is geen optie.
1.1.VERDUURZAMEN DOEN WE SAMEN #samenverduursamen
De omslag naar duurzaam en klimaatpositief leven kunnen we alleen samen maken. Samen;
betekent dat de gemeente, bedrijven en bewoners meedoen en dat iedereen actief kan
meepraten over de manier waarop duurzamer leven vorm krijgt. Haarlemmers staan
daarvoor open, bleek uit de QuickScan Lokale Democratie in 2020. Zo komt er ook meer
begrip voor lastige besluiten en meer betrokkenheid van burgers bij hun stad. Toch zijn er ook
dilemma’s:
- Nog niet iedereen is overtuigd van de urgentie om Haarlem duurzamer te maken;
- Te veel overleg leidt tot te veel vertraging, terwijl we met de aanpak van de
klimaatcrisis niet langer kunnen wachten; - Praten en inspraak zonder echt naar elkaar te luisteren, is geen betrokkenheid.
GroenLinks Haarlem zet in op het actief betrekken van alle
Haarlemmers bij duurzaamheidsvraagstukken. Daarbij wordt
dankbaar gebruik gemaakt van de kennis van organisaties die
zich al jarenlang inzetten voor verbetering van verkeer en milieu,
zoals Fietsersbond, Milieudefensie, Grootouders voor het klimaat
en Extinction Rebellion. We kiezen voor burgerberaden,
organiseren wijkgesprekken en ondersteunen
bewonersinitiatieven zoals lokale coöperaties vanuit de
gemeente. Het doel is, een daling van 20% CO2 uitstoot per inwoner van Haarlem in
2026.
WAT HEBBEN WE BEREIKT?
GroenLinks vindt het belangrijk dat burgers actief in alle grote programma’s worden
betrokken. Bijvoorbeeld bij de Transitievisie Warmte, bij de Mobiliteitsvisie en bij de
nieuw omgevingsvisie 2040. En we zijn nog een stap verder gegaan door het initiatief
te nemen om Burgerberaden voor de Gemeente Haarlem te installeren. We zorgen
ervoor dat initiatieven door inwoners ook worden gesteund door de Gemeente zoals
het wijkbewoners initiatief van het Ramplaankwartier. Echte duurzame verandering
heeft pas draagvlak als dit voor én door onze inwoners wordt gerealiseerd.
PROGRAMMAPUNTEN
- De gemeente Haarlem geeft het goede voorbeeld: de gemeentelijke
organisatie bespaart 55% van het huidige energieverbruik in 2025 en op weg
naar 70% in 2030. - De gemeente Haarlem begint een grootschalige bewustwordingscampagne
over de klimaat- en biodiversiteitscrisis. Daarnaast wordt educatie over het
klimaat en het milieu een belangrijk onderdeel en krijgt elk kind in het
basisonderwijs een vorm van natuureducatie. De gemeente helpt
basisscholen om natuur te integreren in het reguliere onderwijsaanbod en
stimuleert dat schoolkinderen minimaal tweemaal per jaar in de natuur
komen. - De gemeente Haarlem start met wijkgesprekken: een activeringsprogramma
met als doel om alle inwoners te betrekken bij het verduurzamen van hun
leefomgeving. Hierbij zetten we ‘Energiecoaches’ in, experts op het gebied van
verduurzaming die (gratis) een passend advies kunnen geven aan bewoners. - Inwoners gaan via lokale burgerberaden (een groep door loting aangewezen
mensen) een centrale rol spelen in de lokale energietransitie. Voor de
spelregels baseert de gemeente zich op de aanbevelingen van de Commissie-
Brenninkmeijer. - We zien de energietransitie en de daarbij horende veranderingen als een
mogelijkheid om flink te investeren in wijken. Inwoners kunnen aangeven hoe
de gemeente en woningcorporaties hun buurt kunnen verbeteren. Samen
wordt gekeken hoe de energietransitie hierin past. - We rollen de rode loper uit voor initiatieven van bewoners. De gemeente
ondersteunt bewonersinitiatieven en start tevens eigen
postcoderoosprojecten. Zo faciliteert de gemeente bijvoorbeeld lokale
‘Warmteschappen’: bewonerscollectieven die, eventueel in samenwerking met
private bedrijven, een passende verwarmingsoplossing kiezen voor hun wijk,
buurt of straat. - Inwoners met een kleine beurs kunnen, met steun van de gemeente,
energiebesparingmaatregelen nemen. - Met winkeliersverenigingen en de lokale afdeling van Koninklijke Horeca
Nederland maken we duidelijke afspraken over afvalscheiding, duurzame
logistiek en maatregelen om energieverspilling (terrasverwarming, open
winkeldeuren) tegen te gaan. Voor monumenten wordt maatwerk geleverd.