De Groenlinks-fractie heeft aan het college van B&W vragen gesteld over de situatie van alleenstaande minderjarige asielzoekers (AMA’s) in onze gemeente. GroenLinks is het niet eens met het beleid van de rijksoverheid om het leefgeld of de uitkering van AMA’s die de leeftijd van 18 jaar hebben bereikt, niet meer uit te keren.

In Haarlem gaat het om circa 45 uitgeprocedeerde en bijna-uitgeprocedeerde ex-AMA’s, waarvan uiterlijk oktober 2006 het leefgeld wordt beëindigd. In termen van Rijksbeleid heet dat: “teruggekeerd zijn naar het land van herkomst”. In de praktijk blijkt dat veel AMA’s op straat komen en hun leven in illegaliteit voorzetten.

De praktijk laat ook zien dat de geboden terugkeeractiviteiten van het COA onvoldoende zijn. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) geeft aan dat gemeentebesturen de afgelopen jaren voortdurend geconfronteerd worden met de (negatieve) effecten van het opvang- en terugkeerbeleid ten aanzien van (afgewezen) asielzoekers. Zij worden op straat gezet en aan hun lot overgelaten. De 4000 ex-AMA’s maken deel uit van deze groep.

De toegezegde intensieve begeleiding en facilitering bij terugkeer wordt niet gerealiseerd en is bovendien niet effectief is. De overgrote meerderheid van de mensen die Nederland zou moeten verlaten keert niet terug, maar “vertrekt” met onbekende stemming, vermoedelijk in de illegaliteit.
 
GroenLinks staat een aanpak voor waarin heel concreet intensieve begeleiding geboden wordt bij de terugkeer in de periode dat uitgeprocedeerde ex-AMA’s nog leefgeld of uitkering ontvangen. Dit om te voorkomen dat ex-AMA’s in de illegaliteit en/of criminaliteit belanden en zwervend de stad door gaan, met alle negatieve gevolgen voor de jongeren en de Haarlemse samenleving van dien. In de gemeenten Utrecht en Nijmegen heeft men al ervaring met deze vorm van begeleiding. De Utrechtse aanpak laat zien dat je met een respectvolle eerlijke benadering en via individuele begeleiding jongeren kan bewegen om na te denken over een toekomst in het land van herkomst in plaats van af te glijden in de illegaliteit. Door een laagdrempelige huiskamer met internetfaciliteiten wordt de kloof met het land van herkomst gedicht. Hierdoor keren jongeren uiteindelijk vrijwillig terug. Deze aanpak krijgt steeds meer navolging in (middel)grote steden en bij maatschappelijke organisaties in heel Nederland.

GroenLinks heeft het college hierover de volgende vragen gesteld:

1.    Is het college bereid, zolang het terugkeerbeleid van het rijk nog geen sluitend proces is, de noodopvang voor uitgeprocedeerde asielzoekers mede voor de doelgroep ex-AMA’s  in stand te houden?

2.    Deelt het college de zorg van GroenLinks dat uitgeprocedeerde en bijna uitgeprocedeerde AMA’s niet zullen terugkeren naar het land van herkomst maar voor het overgrote deel in de illegaliteit zullen verdwijnen?

3.    Is het college het met Groenlinks eens dat aan deze jongeren, zowel een gedegen juridische als psychische begeleiding moet worden geboden om terug te keren naar hun land van herkomst, om te voorkomen dat zij de illegaliteit in gaan?

4.    Volgens GroenLinks is de gemeente, gezien haar zorgplicht en zolang de rijksoverheid hier in gebreke blijft,  verantwoordelijk voor de opvang en begeleiding van deze jongeren.
Deelt het college deze mening?

5.    Is het college bereid om te onderzoeken of de Utrechtse en Nijmeegse aanpak ook in Haarlem kan worden toegepast?

6.    Is het college bereid om, gezien de urgentie van de situatie, deze problematiek op korte termijn met de raad te bespreken?