Op 21 april diende de SP een motie van afkeuring in

 

Een motie van afkeuring tegen het college/een wethouder is een zwaar middel. Niet zo zwaar als in de Tweede Kamer en niet zo ernstig als een motie van wantrouwen, maar het wordt opgevat als een waarschuwing.

Daarbij is van belang hoeveel raadsleden de motie steunen. De motie van afkeuring van de SP in de raad van 21 april betrof het “onvolledig en onjuist informeren van de gemeenteraad” door het college, specifiek door wethouder Cora-Yfke Sikkema.

Van de 39 raadsleden steunden 10 leden de motie: SP-4, VVD-5 en HvH*-1. 29 raadsleden steunden de motie niet en de motie is dus verworpen. Enkele woordvoerders van andere oppositiepartijen noemden de motie een “te zwaar middel” en “te ver gaan”.

In het Haarlems Dagblad werd op 22 april een artikel gewijd aan de motie.

Startbrief

Directe aanleiding voor de motie is de informatie in de ‘Startbrief Velserstraat’ en in twee eerdere startbrieven.

Wethouder Beheer, Cora-Yfke Sikkema, is begin dit jaar met een nieuwe manier van werken begonnen, de zogeheten ‘startbrieven’. Voorheen kreeg de raad pas informatie als er een VO (Voorlopig Ontwerp) van een project in de openbare ruimte, zoals bijvoorbeeld een herinrichtingsplan of groot onderhoud, werd voorgelegd. Niet zelden leidde dat tot grote aanpassingen van het plan met heftige discussies daarbij. Om te zorgen dat vroeg in het planproces van voorgenomen beleid duidelijk is wat de kaders zijn (de kerntaak van de raad), is de startbrief ingevoerd.

In een startbrief worden in het kort punten, zoals de financiën en het tijdpad, van bijvoorbeeld een herinrichtingsplan weergegeven. Relevant, al eerder vastgesteld, beleid en raadsbesluiten en -moties  zorgen voor uitgangspunten en beleidskaders.

Verder wordt in de startbrief de inbreng van betrokkenen** met hun standpunten, na consultatie, door een ambtenaar, kort weergegeven. Belangrijk is dat de dilemma’s worden geschetst. De startbrief verwoordt tevens het ambtelijk advies en sluit af met uiteindelijk het voorstel van de wethouder en de voorgenomen planning.

Startbrief Velserstraat

In de startbrief Velserstraat is de mening van o.a. de Fietsersbond en de Wijkraad onvolledig of niet accuraat weergegeven. Deze belangenorganisaties steken veel vrije tijd in de onderwerpen die hen aangaan. Voor het opstellen van een startbrief worden zij geconsulteerd door een procesmanager van de gemeente. Die maakt een samenvatting van de standpunten. Het is de bedoeling dat de betrokken organisaties de startbrief van tevoren krijgen zodat zij de weergave van hun inbreng kunnen controleren, maar dat is in dit geval, de startbrief Velserstraat, niet gebeurd. Dus hebben Fietsersbond en Wijkraad een brief gestuurd aan de raad met kritiek en commentaar op de startbrief. Daarop heeft de wethouder in een brief de startbrief aangepast.

Daarnaast bleek er een verschil van mening/interpretatie tussen de Fietsersbond enerzijds en de wethouder anderzijds over wat er in de jaren voorafgaand aan de voorliggende startbrief Velserstraat al of niet als beleid formeel besloten is over de Velserstraat.

Uiteindelijk werd de raadscommissie, door alle brieven en insprekers bij de commissie, zeer uitvoerig op de hoogte gebracht van de verschillende argumenten, maar procedureel en communicatief had het niet zo horen te gaan.

Dilemma’s

In het voorgenomen beleid voor de Velserstraat gaat het om verschillende dilemma’s:

  • 30 kilometerstraat met buslijn 2 erdoor versus 50 km-straat;
  • Klinkers versus asfalt; (historisch verantwoorde klinkers of comfortabel asfalt met minder geluidsoverlast en/of trillingen voor bewoners en gebruikers)
  • Fietsstroken versus fietspad;
  • Fietspad aanleggen, bomen vervangen en trottoir versmallen versus fietsstrook aanleggen met minder parkeerplekken tussen de bomen.

Na de startbrief

Bij bespreking in de raadscommissie wordt duidelijk waartoe de meerderheid in de raad neigt als het gaat om deze en andere dilemma’s.

Daarna komt een participatieproces op gang met belangrijke betrokkenen, ‘stakeholders’ genoemd, (die dus ook al voor de startbrief zijn geconsulteerd). Daaropvolgend gaan de ambtenaren aan de slag met een Voorlopig Ontwerp welke de wethouder aanbiedt ter bespreking in de raadscommissie, waarna het de inspraak ingaat. Na de inspraak wordt een D.O. (Definitief Ontwerp) gemaakt dat in de Raad wordt vastgesteld.

Serieus instrument

Een motie van afkeuring indienen is een democratisch instrument waarover elk raadslid beschikt. Het past in het serieuze spel tussen oppositie en college c.q. oppositie en coalitie. SP en VVD trekken vaak gezamenlijk op in een aanval op het college, individuele wethouders of de coalitie.

Informatie vanuit het college aan de raad moet uiteraard juist en volledig zijn. Daar moet de raad op kunnen vertrouwen. Dat is een basisbeginsel.

Dat de VVD de motie van afkeuring steunde is vreemd. Dit omdat woordvoerder Jeroen Boer tijdens de commissiebehandeling van de ‘Startbrief Velserstraat’ in de week voorafgaand aan de raad stelde: “Ik hoor u (Wethouder Sikkema) excuus maken, dat vind ik belangrijk, dank daarvoor. U gaat het proces aanpassen, ben ik blij om.”

De VVD kreeg al eens ludiek een ‘gestrekt been’ van de burgemeester overhandigd. Want: het wordt onaangenaam in de politiek als alles hoog opgespeeld wordt en aangegrepen wordt om elkaar, een wethouder of het college te beschadigen.

De fractie

De fractie GroenLinks Haarlem is groot voorstander van betrokkenheid van de belanghebbenden én de raad in een zo’n vroeg mogelijk stadium via startbrieven. Het werken met startbrieven kan het draagvlak van (direct) betrokkenen voor een project verhogen en maakt in een vroeg stadium duidelijk wat de kaders zijn van dat project. De fractie is ook van mening dat verbeteringen zijn aan te brengen in de startbrieven, zodat er in de toekomst meer profijt van deze nieuwe werkwijze kan worden getrokken. De fractie betreurt dat het met de startbrieven nu nog niet optimaal gaat en dat er fouten zijn gemaakt en/of zaken onhandig geformuleerd, onder verantwoordelijkheid van onze wethouder.

Maar de GLH-fractie houdt er ook rekening mee dat startbrieven een nieuwe aanpak is voor wethouder en ambtelijke organisatie waarbij opstartfouten gemaakt worden, als de fouten en gebleken knelpunten maar gebruikt worden om te leren en ter verbetering van de aanpak. Uiteraard wordt ook geleerd van projecten waar het goed gaat, zoals bijvoorbeeld project Zaanenstraat.

Maar opstartfouten bij een nieuwe werkwijze rechtvaardigen, in de ogen van de fractie, geen motie van afkeuring. De wethouder heeft de informatie bijgesteld, excuses gemaakt en verbeteringen beloofd. De fractie juicht het toe dat voor de startbrieven belangenorganisaties als wijkraden, bomenwachters, Milieudefensie, Rover en Fietsersbond worden geconsulteerd. Dan maak je gebruik van hun grote expertise waardoor de kwaliteit van een plan vergroot kan worden. Het past ook prima bij het thema ‘Samen Doen’ zoals in het coalitieprogramma is afgesproken. De fractie heeft er alle vertrouwen in dat de wethouder met haar ambtenaren verbeteringen aanbrengt in de procedure en het proces zodat de raad via starbrieven in een vroeg stadium kan aangeven welke richting het in een plan op moet.

 

 

*Hart voor Haarlem ex D66 raadslid Louise van Zetten.

 

** In geval van de Velserstraat zijn dat: Naast bomenwachters, Fietsersbond en wijkraad, de direct omwonenden, de basisschool in de straat, Rover, Connexxion, Politie, Provincie en de Adviescommissie Ruimtelijke Kwaliteit.